ABD Kongresi’ne sunulan F-35 raporunda şaşırtan Türkiye itirafı

ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi’nin hazırladığı rapora da F-35 tedarik için, Türkiye’yi F-35 programından çıkarma girişiminin programın yavaşlamasına üretim ve tedarik sürecini daha da aksatacağı belirtildi.

ABD Kongresi için denetim, değerlendirme ve soruşturma görevinde bulunan GAO’nun F-35 raporunda, uçağın test ve parça üretiminin Covid-19 nedeniyle önemli ölçüde durdu vurgulandı.

2019’da planlanan testlerin büyük bölümünün yapıldığını ancak Covid-19 salgını nedeni ile programın bir bölümünün 9 aylık gecikme söz konusu olduğu raporladı.

Yaşanan bu gecikme ile uçağın tam kapasite üretiminin gelecek marta sarkabileceği belirtilen raporda şu sözlere de yer verildi: 

“F-35 programı, üretim oranını artırıp, uçaklar için düşük maliyet müzakereleri yaparken, üretim süreçleri GAO tarafından belirlenen başat üretim uygulamaları standartlarını karşılamıyor. Özellikle de yüklenicinin gövde üretim sürecinde tedarik ettiği 10 bin gövdeden sadece 3 bini ürün kalitesi için belirlenen tasarım standartlarına uyuyor. Aynı zamanda, piste indirilmiş 500’den fazla uçak hala programın güvenilirlik ve idame edilebilirlik hedeflerine erişmiş değil. Yüklenici, bu sorunları çözmek ve etkinliği artırmak için üretim süreçlerini değiştirse de daha yapılacak çok iş var. Program ofisi bu başat üretim uygulamalarına yönelik riskeleri değerlendirmediği sürece (ABD) kuvvet komutanlıkları ve uluslararası ortaklar satışta belirlenen kalitede uçaklar teslim alamayabilir.”

TÜRKİYE’NİN F-35 PROGRAMIN’DAN ÇIKARILMASI RİSKLERİ DAHA DA ARTIRACAK

GAO raporunda, “Türkiye’nin Temmuz 2019’da Rus savunma ekipmanı almasından kaynaklı kaygılar nedeniyle programdan çıkarılması üretim risklerini daha da artıracak. Program Türk tedarikçiler tarafından üretilen 1005 parça için yeni kaynak belirledi ancak şu anda 15 parça istenilen oranda üretilemiyor.” dendi.